Podstawowe informacje o ochronie przeciwsłonecznej
Kliknij na pytanie, aby zobaczyć odpowiedź!
? Promieniowanie UV: jakie są jego skutki dla skóry?
Promieniowanie UV dzieli się na trzy rodzaje: UVA, UVB i UVC. Różnią się długością fali, a co za tym idzie - zdolnością przenikania przez obiekty, w tym naszą skórę.
UVC (Ultrafiolet typu C)
UVC to najbardziej szkodliwy rodzaj promieniowania UV, jednak większość promieniowania UVC zostaje pochłonięta przez atmosferę Ziemi i nie dociera do powierzchni. Jest to najkrótsza pod względem długości fala promieniowania UV, ale również najbardziej energetyczna. Promieniowanie UVC może powodować uszkodzenia komórek skóry oraz prowadzić do raka skóry, jeśli zostanie narażone na nią w nadmiarze. Na UVC narażone są głównie osoby przebywające w strefach z uszkodzoną warstwą ozonową (Oceania).
UVB (Ultrafiolet typu B)
UVB to drugi rodzaj promieniowania UV, stanowiący około 5-10% całkowitego promieniowania docierającego do Ziemi. Ma krótszą długość fali niż UVA, co oznacza, że przenika ono płycej w skórę. Promieniowanie UVB jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do oparzeń słonecznych oraz raka skóry, ponieważ może uszkadzać DNA komórek skóry.
UVA (Ultrafiolet typu A)
UVA jest jednym z trzech rodzajów promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez Słońce. Stanowi ono około 95% promieniowania UV docierającego do Ziemi. Promieniowanie UVA ma dłuższą długość fali niż UVB i UVC, co oznacza, że przenika głębiej w skórę. Jest to główny czynnik przyczyniający się do starzenia się skóry oraz odpowiedzialny za zmiany pigmentacyjne, takie jak przebarwienia i plamy starcze.
Właściwa ochrona przeciwsłoneczna powinna uwzględniać zarówno UVA, UVB, jak i UVC, choć ostatni z nich stanowi niewielkie ryzyko ze względu na absorpcję przez atmosferę. Skuteczne środki przeciwsłoneczne zapewniają ochronę przed wszystkimi trzema rodzajami promieniowania UV, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzeń skóry i zapobiec przedwczesnemu starzeniu się skóry oraz rozwojowi raka skóry.
? Czym jest SPF i jak działa?
SPF (Sun Protection Factor) to miara stosowana do oceny skuteczności kremów przeciwsłonecznych w ochronie przed promieniowaniem UVB (i tylko UVB). Określa, jak długo krem może chronić skórę przed poparzeniem (pojawiającym się na skórze jako rumień) w porównaniu ze skórą bez zastosowanego kremu chroniącego przed UVB.
Działanie SPF opiera się na procentowej redukcji promieniowania UVB, które dociera do skóry. Na przykład, jeśli normalnie trzeba spędzić 10 minut na słońcu, aby skóra się zaczerwieniła, stosując krem z SPF 30, skóra potrzebuje 30 krotnie większej dawki, by rumień pojawił się na skórze.
UWAGA: określenie SPF 30 NIE oznacza, że nasz pobyt na słońcu wydłuża się 30-krotnie, i że rumień pojawi się np. za 300 minut (czyli 5 godzin).
Warto też pamiętać, że czas ochrony SPF nie jest liniowy. W rzeczywistości inne czynniki, takie jak pot, kąpiele, pocieranie skóry czy duża wilgotność powietrza mogą zmniejszyć efektywność kremu. Ważny jest również aspekt konkretnych filtrów w naszym kosmetyku, ich stabilności i wzajemnej współpracy w ochronie przed promieniowaniem UV.
Dlatego przy dużym nasłonecznieniu zalecane jest regularne nakładanie kremu co 2 godziny lub częściej, szczególnie po pływaniu lub jeśli mocno się pocimy.
? Jaki współczynnik SPF jest zalecany dla kremów z filtrem?
Rekomendowane wartości SPF dla kremów z filtrem to przynajmniej SPF 30, jeśli tego dnia nie planujesz zbyt wiele przebywać na słońcu, lub SPF 50, jeśli będziesz narażona/y na większą ilość promieniowania.
? Skąd mam wiedzieć, czy kosmetyk z filtrami ochroni mnie przed UVA?
Ochrona przed UVA jest oznaczana dodatkowo.
- oznaczenie PPD z wartością ochrony (im wyższa cyfra tym lepsza, przyjmuje się, że dobra ochrona powinna stanowić minimum 1/3 ochrony UVB). Dla przykładu, PPD 42 to bardzo szeroki zakres ochrony przed UVA.
- UVA w kółeczku - takie oznaczenie na kosmetyku z filtrem sygnalizuje, że przy SPF 50 ochrona PPD wynosi minimum 16,67.
- oznaczenie PA +++; ilość plusów sygnalizuje rodzaj ochrony. + to najsłabszy zakres, ++++ to najszerszy - to oznaczenie azjatyckie i jest wykorzystywane najczęściej przez marki japońskie i koreańskie.
- oznaczenie Broad Spectrum, czyli ochrona szerokopasmowa, wywodzi się z australijskich przepisów i jest stosowane w Australii i USA. Oznaczenie to daje nam sygnał, że kosmetyk zatrzymuje ok. 90% promieniowania UVA z zakresu 320-360 nm.
- Wielka Brytania i Irlandia stosują system Boots, którego gwiazdki pokazują poziom ochrony przed UVA. Im więcej gwiazdek, tym lepiej. 5 gwiazdek oznacza, że poziom ochrony UVA wynosi 90% poziomu ochrony UVB.
? Czy filtry skutecznie chronią przed słońcem?
Tak, kosmetyki z filtrami są skuteczną formą ochrony przed promieniowaniem UV, o ile zawierają filtry dające pełne spektrum ochrony, są stosowane zgodnie z zaleceniami producenta i ponownie nakładane w odpowiednich odstępach czasu, jeśli zachodzi taka potrzeba.
? Czy stosowanie kremu z filtrem może wpłynąć na produkcję witaminy D3 w skórze?
Istnieje ryzyko minimalnego wpływu kremów z filtrem na syntezę witaminy D3, jednakże badania sugerują, że ten wpływ jest zazwyczaj znikomy lub nieistotny.
? Czy ochrona przed niebieskim światłem i podczerwienią jest ważna?
Badania przeprowadzane przez różnych badaczy coraz mocniej podkreślają możliwy negatywny wpływ światła niebieskiego, dlatego ochrona przed tym spektrum wydaje się coraz istotniejsza. Nie mamy jeszcze składników działających stricte jak filtry chroniące przed UVA czy UVB, składniki chroniące skórę przed światłem niebieskim (HEV), światłem widzialnym czy podczerwienią (IR) to głównie składniki działające antyoksydacyjnie, przeciwzapalne i/lub łagodzące skutki wpływu tego rodzaju promieniowania na skórę.
Wybór właściwego kosmetyku z filtrami
Kliknij na pytanie, aby zobaczyć odpowiedź!
? Jakie są różnice między filtrami mineralnymi a organicznymi?
W ogromnym uproszczeniu: filtry mineralne odbijają/rozpraszają i absorbują promieniowanie UV, podczas gdy filtry organiczne wnikają nieco dalej w głąb skóry, gdzie absorbują promieniowanie i konwertują na ciepło, wchodząc w stany wzbudzenia energetycznego.
Z technicznych aspektów, kremy z filtrami mineralnymi (w wersji nie nano) mogą powodować bielenie skóry, podczas gdy kremy z filtrem organicznym mają lżejsze konsystencje i zwykle nie pozostawiają bieli na skórze.
? Co to są filtry mineralne i jakie są ich zalety oraz wady?
Filtry mineralne (fizyczne) w kremach z filtrem to tlenek cynku (Zinc Oxide) i dwutlenek tytanu (Titanium Dioxide). Filtry mineralne tworzą warstwę ochronną na powierzchni naskórka, która działa jak mechaniczna bariera odbijająca i absorbująca promieniowanie UV. Zapobiegają dzięki temu przenikaniu promieniowania do skóry i minimalizują ryzyko uszkodzeń spowodowanych przez słońce. Tlenek cynku daje pełne spektrum ochrony UVA i UVB. Kremy oparte tylko na dwutlenku tytanu potrzebują dodatkowych filtrów chemicznych, w przeciwnym wypadku nie będą chroniły przed pełnym spektrum promieniowania.
Zalety? Stosowanie filtrów mineralnych może być lepszą opcją dla osób o wrażliwej skórze, po zabiegach itd., ponieważ działają one na powierzchni skóry, co minimalizuje ryzyko niepożądanych reakcji. Filtry te działają natychmiast - możemy wyjść na słońce dosłownie sekundę po ich nałożeniu. Są bardziej stabilne w warunkach słonecznych. Dodatkowo tlenek cynku ma właściwości matujące, co bywa zaletą dla osób z nadprodukcją sebum. Filtry mineralne (w wersji nie-nano) znajdziemy w kremach SPF dla niemowląt, co świadczy o tym, że są dobrze przebadane i powszechnie uważane za bezpieczne dla zdrowia. Nie budzą także kontrowersji jeśli chodzi o wpływ na środowisko naturalne.
Wady? Filtry mineralne w wersji nie-nano są dość "toporne" w użyciu - konsystencja kosmetyków z nimi jest zwykle dość ciężka, bielą one skórę (głównie tlenek cynku). Ten problem wyeliminowano za pomocą rozdrobnienia tlenku cynku i dwutlenku tytanu (które naturalnie występują w postaci proszku o dużych cząsteczkach) do postaci nanocząsteczek, które w INCI znajdziesz jako Titanium Dioxide (nano) i Zinc Oxide (nano).
? Czym są filtry chemiczne (organiczne) i jakie są ich zalety i wady?
Filtry organiczne, zwane też chemicznymi, to duża (i cały czas powiększana) grupa związków chemicznych na bazie węgla, które mają dużą zdolność absorbowania promieniowania UV i przetwarzania go w energię cieplną. Aktualnie w tej kategorii najlepsze jakościowo i najbezpieczniejsze są substancje takie jak Tinosorb S, Tinosorb M, Mexoryl SX, Mexoryl XL oraz Uvinul A Plus, jednak lista skutecznych i bezpiecznych filtrów chemicznych poszerza się z każdym rokiem. W dobrych kremach przeciwsłonecznych znajdziesz kilka filtrów chemicznych lub ich połączenie z filtrami mineralnymi, co daje pełne spektrum ochrony UVA i UVB.
Zalety? Filtry chemiczne często charakteryzują się lekką konsystencją, co sprawia, że kosmetyki z nimi są przyjemne i łatwe w aplikacji, a po nałożeniu są niewidoczne na skórze. Świetnie sprawdzają się pod makijaż. Możesz je spotkać w wielu formułach - kremach, żelach, emulsjach, ale także w sprayu czy w pudrze - co ułatwia codzienną aplikację i reaplikację, a przede wszystkim dobranie odpowiedniego kosmetyku dla naszej skóry. Ze względu na to, że filtry chemiczne wnikają w głąb naskórka, są z reguły bardziej wodoodporne.
Wady? Niektóre osoby mogą być wrażliwe na niektóre filtry chemiczne, co może prowadzić do reakcji alergicznych/podrażnień. Po aplikacji konieczne jest odczekanie około 20-30 minut przed ekspozycją na słońce. Niektóre filtry organiczne mogą być mniej stabilne w warunkach słonecznych i wymagać częstszej aplikacji ze względu na fotodegradację. Jeśli wyjeżdżasz na wakacje na inny kontynent, warto zapoznać się z lokalnymi wytycznymi, gdyż niektóre filtry organiczne mogą być zabronione w danym miejscu ze względu na bezpieczeństwo morskiej flory i fauny. Pojawiają się także kontrowersje związane z przenikaniem niektórych filtrów w głębsze warstwy skóry i wątpliwości związane z bezpieczeństwem, szczególnie starszych typów filtrów chemicznych.
Praktyczne aspekty - nakładanie, zmywanie, dokładanie
Kliknij na pytanie, aby zobaczyć odpowiedź!
? Jak najlepiej zmyć krem z filtrem z twarzy?
Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie zawsze niezbędne jest podwójne zmywanie filtrów. Jeśli jako ochrony przeciwsłonecznej używasz lekkiej emulsji czy żelu z filtrami, a Twój produkt do wieczornego mycia to np. emulsja olejowa czy olejek, to jedno umycie twarzy powinno w zupełności wystarczyć. Jeśli jednak korzystasz z cięższego produktu, również zawierającego filtry mineralne, a do mycia twarzy używasz lekkiej pianki, dwa mycia będą koniecznością. Zobacz ten filmik, aby dowiedzieć się więcej!
? Jaką ilość kremu z filtrem należy nałożyć na twarz?
Aby uzyskać właściwą ochronę przeciwsłoneczną, zaleca się nałożenie 2 mg na 1 cm² powierzchni skóry. W praktyce możemy mówić o metodzie 2 palców lub płaskiej łyżeczki do herbaty kremu z filtrem mineralnym na twarz, szyję, kark i dekolt.
? Czy stosowanie kremu z filtrem może przyczynić się do problemów skórnych?
Kremy z filtrami UV, jak inne kosmetyki zawierają klasyczne składowe (jak np. emolienty czy silikony), a także składniki konsystencjotwórcze, które ułatwiają rozprowadzenie kremu na skórze. Z tego powody stosowanie kremów z filtrem może potencjalnie przyczynić się do zapychania porów i wystąpienia stanów zapalnych u osób z nadprodukcją sebum, jeśli cała pielęgnacja nie jest dobrze zbalansowana.
U osób ze skórą wrażliwą, alergiczną pojawiające się reakcje są związane ze stanem układu odpornościowego skóry i całego organizmu. Żeby uniknąć potencjalnych podrażnień, rekomenduje się wybór filtrów mineralnych (z racji ich minimalnego kontaktu z głębszymi warstwami naskórka).
? Jak często należy stosować krem z filtrem?
Stosowanie kremu z filtrem zależy od długości ekspozycji na słońce. W trybie miejsko-biurowo-domowym zaleca się stosowanie kremu z filtrem minimum raz dziennie, czyli po prostu nakładamy go rano jako ostatnią warstwę pielęgnacji. Jeśli będziesz długo przebywać na słońcu (pracujesz na zewnątrz, jedziesz na wakacje, długo spacerujesz z psem), prawidłowa ochrona wymaga częstszego nakładania: co 2-4 godziny lub po kąpieli.
? Czy można stosować krem z filtrem wokół oczu?
Zalecamy ostrożność przy nakładaniu kremu z filtrem wokół oczu, rób to unikając bezpośredniego kontaktu z samą powieką. Krem można stosować delikatnie w okolicach oczu (około 1 cm od oka), omijając bezpośrednią aplikację na powieki.
? Jakie są potencjalne skutki uboczne stosowania kremów z filtrem?
Potencjalne skutki uboczne stosowania kremów z filtrem mogą obejmować podrażnienia skóry, reakcje alergiczne, a także zapychanie porów. Dobór odpowiedniego produktu dla własnego typu skóry oraz regularne oczyszczanie skóry może pomóc uniknąć tych problemów. Pamiętaj, że znacznie gorsze mogą być skutki uboczne NIEstosowania filtrów!
